Sağlam və inklüziv bir cəmiyyət yaratmaq istəyiriksə, ilk növbədə düşüncə tərzimizi dəyişməliyik. Cəmiyyətin inkişafı yalnız qanunvericilik, iqtisadi tərəqqi və texnoloji nailiyyətlərlə məhdudlaşmır. Həqiqi inkişaf, insanların daxili dünyası, düşüncə tərzi və qəbul etmə qabiliyyətləri ilə birbaşa əlaqəlidir.
İnklüziv cəmiyyət – hər bir fərdin bərabər hüquqlara, imkanlara və şəraitə malik olduğu bir mühitin formalaşdırılması deməkdir. Lakin bu, sadəcə texniki və hüquqi çərçivələrlə həll olunacaq məsələ deyil. Əsl inklüzivlik insanların bir-birinə münasibətində, düşüncələrində və inanclarında özünü göstərməlidir.
Burada əsas rol oynayan amillərdən biri də mental kodlardır – yəni həyatımıza dair dərin qərarları və münasibətləri formalaşdıran, irsi və cəmiyyət tərəfindən bizə ötürülən düşüncə şablonları. Bu kodlar bizə başqalarına necə yanaşmalı olduğumuzu, fərqlilikləri necə qəbul etməli olduğumuzu və cəmiyyətdəki müxtəlif qruplarla necə davranacağımızı öyrədir.
Əgər bu mental kodlar bizdə ayrı-seçkilik, stereotiplər və yanlış inanclar formalaşdırırsa, inklüziv cəmiyyət qurmaq mümkünsüz olur. Buna görə də, bu kodların dəyişdirilməsi zəruridir. Daha açıq fikirli, anlayışlı və bərabərhüquqlu cəmiyyətin qurulması məhz buradan başlayır.
İnklüzivlik təkcə əlilliyi olan şəxslərə, qadınlara, yaşlılara və digər sosial qruplara münasibətin dəyişməsi ilə məhdudlaşmır. Bu, eyni zamanda, özümüzü daha dərindən anlamaq, daxili məhdudiyyətlərimizi aşmaq və başqalarının da bizim kimi imkanlara sahib olmasına şərait yaratmaq deməkdir.
Unutmayaq ki, inklüziv cəmiyyət yalnız xarici şərtlərin dəyişməsi ilə qurulmur. Bu, həm də insanların düşüncə tərzində, daxili münasibətlərində və başqalarına qarşı olan yanaşmalarında baş verən dərin dəyişiklikləri tələb edir. Hər bir fərd öz daxilində bu dəyişiklikləri həyata keçirərək, cəmiyyətin inkişafına və inklüzivliyə böyük töhfə verə bilər.
Nəticə olaraq, sağlam və inklüziv bir cəmiyyətin təməli düşüncə tərzində atılan addımlarla qoyulur. Bizim özümüzü və başqalarını necə dəyərləndirdiyimiz, bütövlükdə cəmiyyətin inkişaf istiqamətini müəyyənləşdirir. Bu yolda hər bir fərdin üzərinə düşən məsuliyyət – öz düşüncələrini və münasibətlərini təhlil edib dəyişmək, daha ədalətli və anlayışlı bir gələcək üçün çalışmaqdır.
Əlili Yusjf
395 views